Info: Preventieve conservatie: Een schilderij dat met zorg gemaakt is, kan vele eeuwen meegaan. In musea wordt het klimaat beheerst en bestaan daardoor vaak ideale omstandigheden. In woonhuizen zijn de gevaren echter talrijk; te warm, te vochtig, direct zonlicht, vervuiling, beschadiging en verzwakking. U bent de hoeder van het cultuurgoed dat vaak ver voor uw geboorte werd vervaardigd en wellicht nog lang na uw dood door uw nageslacht zal worden gekoesterd. Uw goede zorg zal de culturele levensduur van een schilderij dan ook aanzienlijk kunnen verlengen. Verwaarlozing daarentegen kan de levensduur aanzienlijk bekorten, want niet alle verouderingsverschijnselen door verwaarlozing zijn te restaureren. Tips voor schilderijen op doek of paneel: • Hang een schilderij aan een solide haak in de muur. Controleer of de staaldraad stevig bevestigd zit aan de lijst. • Vermijd direct zonlicht en hang het schilderij niet boven de verwarming. Temperatuurschommelingen en daardoor relatieve vochtigheid zijn slecht voor linnen en katoenen doek. Houten panelen kunnen kromtrekken of zelfs breken. • Ook een vochtige omgeving zoals een keuken of een vochtige buitenmuur zijn uiteindelijk funest voor een schilderij. • Laat het schilderij, als het esthetisch verantwoord is, vernissen met een goede schilderijvernis. De vernislaag beschermt de verflaag tegen vuil en schadelijke invloeden van buitenaf. Een schilderij mag nooit gevernist worden zonder dat het eerst gereinigd is. Vuil onder een vernislaag trekt in de verf en is niet of nauwelijks meer te verwijderen. • Er mag nooit een cyclohexanonhars bevattende vernis of een blanke boot- of meubellak gebruikt worden. • Maak het oppervlak nooit zelf schoon met water en zeep, zeker niet als het niet gevernist is en poreuze materialen bevat. Sop of andere schoonmaakmiddelen kunnen het schilderij onherstelbaar beschadigen. Alleen af en toe voorzichtig afstoffen met een plumeau of ‘zwiffer’ (statisch materiaal, dat stof aantrekt) kan geen kwaad. • Hoewel goed bedoeld, kunt u de achterkant beter niet stofzuigen. Het gevaar bestaat dat u met de scherpe zuigmond de verf op het linnen ‘kraakt’, hetgeen na verloop van tijd aan de voorzijde te zien is als lelijke barsten. Spinrag is op zich niet schadelijk en vangt ‘schadelijke’ insecten zoals vliegen en motjes. • Zorg dat het doek goed op spanning blijft, slap doek gaat bollen en vervormen. Sla met een klein hamertje de spieën heel voorzichtig aan. De spielatten zullen dan wat gaan wijken en spannen zo het doek op. Een millimeter is vaak al genoeg. Vouwen en plooien zult u er echter op deze manier nooit uit krijgen. Laat losgeraakte spieën nooit in de ruimte tussen onderste spielat en doek zitten, om vervorming van het doek te voorkomen. • Geef het schilderij voor onderhoud in handen van een goede restaurator en “verpruts” er niet zelf aan: o elke 10 jaar een inspectiebeurt en licht onderhoud; o elke 40 à 70 jaar de vernis laten vervangen, ook als het schijnbaar niet erg vuil is en afhankelijk van de omgeving waarin het schilderij zich bevindt; o elke 100 à 150 jaar het verzwakte linnen ondersteunen door middel van een totale bedoeking. Tips voor sierlijsten: • Zuig de sierlijst een paar keer per jaar schoon met het plumeauborsteltje van de stofzuiger om stof te verwijderen. • Wrijf met een zachte doek zodat er weer wat glans op komt. • Kom nooit met water en zeep aan een vergulde lijst, aangezien goudverf zeer kwetsbaar is.